türk ceza kanununda düzenlenmiş suçlardan biridir.
kamu adına yapılan satım ve kiraya verme işlemlerinde bedel artırım esası; buna karşılık mal veya hizmet alımları ve kiralama gibi işlemlerde ise, bedel eksiltme esasıkabul edilmiştir
ıhaleye fesat karıştırmak suçunda korunmak istenen hukuki yarar kamusal faaliyetlerin “dürüstlük” ilkesine uygun olarak yürütüleceğine ilişkin olarak kamu görevlilerine duyulan güvendir.
suçun oluşabilmesi için yapılan ihalenin 4734 sayılı kamu ıhale kanunu veya 2886 sayılı devlet ıhale kanunu hükümlerine tabi bir ihale olması şart değildir yani söz konusu suçun oluşabilmesi için önemli olan, yapılan ihalenin kamu kurum veya kuruluşları adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara ilişkin ihale olmasıdır
ıhaleye şahsen katılmayan veya zaten katılacak durumda da olmayanlar dahil herkes bu suçun faili olabilir.
bağlı hareketli bir suç olan ihaleye fesat karıştırmak suçuna yol açan ve maddenin ikinci fıkrasında tek tek sayılan hareketler sırasıyla şunlardır:
1.) hileli davranışlarla ihaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye veya ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek ( m. 235, 2, a, 1 ).
ıhaleye katılma konusunda istekli ve yeterli olanların teklif veya pazarlık imkanlarını ortadan kaldıracak veya kullanılamaz derecede kısıtlayacak tarzda hareketlerde bulunmak, örneğin söz konusu ihaleye ilişkin ilanların hiç veya zamanında çıkmamasını sağlamak veya ihalenin yapılacağı yer ve/veya zaman konusunda yanıltıcı eylemlerde bulunmak veya ihale konusu mal veya hizmeti gözden düşürücü yalanlar söylemek
2.) hileli davranışlarla ihaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olmayan kişilerin ihaleye katılmalarını sağlamak ( m. 235, 2, a, 2 ).
tck’ nun 366. maddesinde açıkça belirtilmemiş olmakla birlikte “rekabeti men veya ihlal” olarak kabul edilen bu hareket de ihaleye fesat karıştırmak suçunun yeni düzenlemesinde yer almıştır.
3.) hileli davranışlarla teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olduğu halde, sahip olmadığından bahisle değerlendirme dışı bırakmak ( m. 235, 2, a, 3 ).
4.) hileli davranışlarla teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olmadığı halde, sahip olduğundan bahisle değerlendirmeye almak ( m. 235, 2, a, 4 ).
5.) tekliflerle ilgili olup da ihale mevzuatına veya şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilere başkalarının ulaşmasını sağlamak ( m. 235, 2, b ).
hileye başvurulmayan bu durumda da gizli kalması gereken bilgilerin başkalarına bildirilmesi ihalenin serbest rekabet ortamında yapılmasını engellemektedir.
6.) cebir veya tehdit kullanmak suretiyle ya da hukuka aykırı diğer davranışlarla, ihaleye katılma yeterliliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye, ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek ( m. 235, 2, c ).
cebrin bizzat rekabeti engellenmek istenen kişiye yönelmiş olması gerekirken tehdidin ileride gerçekleşecek olan ve ihaleye katılmak isteyenlerin veya katılanların yakınlarına veya mallarına yönelik bir kötülüğün yapılacağına ilişkin olması yeterlidir.
7.) ıhaleye katılmak isteyen veya katılan kişilerin ihale şartlarını ve özellikle fiyatı etkilemek için aralarında açık veya gizli anlaşma yapmaları ( m. 235, 2, d ).
ıhaleden önce veya ihale sırasında yapılan bu türden anlaşmalar da serbest rekabeti ortadan kaldırdıklarından dolayı ihaleye fesat karıştırmak suçunun maddi unsurunun hareket kısmını oluşturmaktadırlar
ihaleye fesat karıştırma suçunun oluşabilmesi için, ilgili kurum veya kuruluşun herhangi bir zarar görmesi gerekmemektedir. bu bakımdan, ihaleye fesat karıştırma sonucunda ilgili kamu kurumu veya kuruluşu açısından bir zarar meydana gelmiş olması, bu suçun nitelikli hâli olarak kabul edilmiştir
235. maddenin 4. fıkrasında açıkça belirtildiği gibi, görevli kimse fesat karıştırma ile menfaat temin etmiş ise, ayrıca rüşvet, irtikâp, görevi kötüye kullanma gibi suçlardan sorumlu olacaktır
suç serbest rekabetin engellenmesi veya bozulması anlamına gelen ve maddenin ikinci fıkrasında sayılan seçimlik hareketlerden herhangi birinin veya birkaçının gerçekleştirilmesi durumunda tamamlanır. ıhalenin sonuçlanması gerekmediği gibi ilk ihalenin başarısızlıkla sonuçlanması sebebiyle ikinci bir ihaleye ihtiyaç duyulması veya ihalenin iptal edilmiş olması dahi suçun tamamlanmış sayılmasına engel değildir. (u: derlemedir)
kamu adına yapılan satım ve kiraya verme işlemlerinde bedel artırım esası; buna karşılık mal veya hizmet alımları ve kiralama gibi işlemlerde ise, bedel eksiltme esasıkabul edilmiştir
ıhaleye fesat karıştırmak suçunda korunmak istenen hukuki yarar kamusal faaliyetlerin “dürüstlük” ilkesine uygun olarak yürütüleceğine ilişkin olarak kamu görevlilerine duyulan güvendir.
suçun oluşabilmesi için yapılan ihalenin 4734 sayılı kamu ıhale kanunu veya 2886 sayılı devlet ıhale kanunu hükümlerine tabi bir ihale olması şart değildir yani söz konusu suçun oluşabilmesi için önemli olan, yapılan ihalenin kamu kurum veya kuruluşları adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara ilişkin ihale olmasıdır
ıhaleye şahsen katılmayan veya zaten katılacak durumda da olmayanlar dahil herkes bu suçun faili olabilir.
bağlı hareketli bir suç olan ihaleye fesat karıştırmak suçuna yol açan ve maddenin ikinci fıkrasında tek tek sayılan hareketler sırasıyla şunlardır:
1.) hileli davranışlarla ihaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye veya ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek ( m. 235, 2, a, 1 ).
ıhaleye katılma konusunda istekli ve yeterli olanların teklif veya pazarlık imkanlarını ortadan kaldıracak veya kullanılamaz derecede kısıtlayacak tarzda hareketlerde bulunmak, örneğin söz konusu ihaleye ilişkin ilanların hiç veya zamanında çıkmamasını sağlamak veya ihalenin yapılacağı yer ve/veya zaman konusunda yanıltıcı eylemlerde bulunmak veya ihale konusu mal veya hizmeti gözden düşürücü yalanlar söylemek
2.) hileli davranışlarla ihaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olmayan kişilerin ihaleye katılmalarını sağlamak ( m. 235, 2, a, 2 ).
tck’ nun 366. maddesinde açıkça belirtilmemiş olmakla birlikte “rekabeti men veya ihlal” olarak kabul edilen bu hareket de ihaleye fesat karıştırmak suçunun yeni düzenlemesinde yer almıştır.
3.) hileli davranışlarla teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olduğu halde, sahip olmadığından bahisle değerlendirme dışı bırakmak ( m. 235, 2, a, 3 ).
4.) hileli davranışlarla teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olmadığı halde, sahip olduğundan bahisle değerlendirmeye almak ( m. 235, 2, a, 4 ).
5.) tekliflerle ilgili olup da ihale mevzuatına veya şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilere başkalarının ulaşmasını sağlamak ( m. 235, 2, b ).
hileye başvurulmayan bu durumda da gizli kalması gereken bilgilerin başkalarına bildirilmesi ihalenin serbest rekabet ortamında yapılmasını engellemektedir.
6.) cebir veya tehdit kullanmak suretiyle ya da hukuka aykırı diğer davranışlarla, ihaleye katılma yeterliliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye, ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek ( m. 235, 2, c ).
cebrin bizzat rekabeti engellenmek istenen kişiye yönelmiş olması gerekirken tehdidin ileride gerçekleşecek olan ve ihaleye katılmak isteyenlerin veya katılanların yakınlarına veya mallarına yönelik bir kötülüğün yapılacağına ilişkin olması yeterlidir.
7.) ıhaleye katılmak isteyen veya katılan kişilerin ihale şartlarını ve özellikle fiyatı etkilemek için aralarında açık veya gizli anlaşma yapmaları ( m. 235, 2, d ).
ıhaleden önce veya ihale sırasında yapılan bu türden anlaşmalar da serbest rekabeti ortadan kaldırdıklarından dolayı ihaleye fesat karıştırmak suçunun maddi unsurunun hareket kısmını oluşturmaktadırlar
ihaleye fesat karıştırma suçunun oluşabilmesi için, ilgili kurum veya kuruluşun herhangi bir zarar görmesi gerekmemektedir. bu bakımdan, ihaleye fesat karıştırma sonucunda ilgili kamu kurumu veya kuruluşu açısından bir zarar meydana gelmiş olması, bu suçun nitelikli hâli olarak kabul edilmiştir
235. maddenin 4. fıkrasında açıkça belirtildiği gibi, görevli kimse fesat karıştırma ile menfaat temin etmiş ise, ayrıca rüşvet, irtikâp, görevi kötüye kullanma gibi suçlardan sorumlu olacaktır
suç serbest rekabetin engellenmesi veya bozulması anlamına gelen ve maddenin ikinci fıkrasında sayılan seçimlik hareketlerden herhangi birinin veya birkaçının gerçekleştirilmesi durumunda tamamlanır. ıhalenin sonuçlanması gerekmediği gibi ilk ihalenin başarısızlıkla sonuçlanması sebebiyle ikinci bir ihaleye ihtiyaç duyulması veya ihalenin iptal edilmiş olması dahi suçun tamamlanmış sayılmasına engel değildir. (u: derlemedir)