kıta avrupası'nda roma imparatorluğu nun yıkılışıyla başlayan, züğürtlük, yoksunluk, vebalar, savaşlar, cadı kazanları, bağnazlıklar ile geçen döneme verilen ad. peşi sıra gelen rönesans, reform hareketleriyle kıta avrupası (u: bence kısmi) aydınlık denene kavuşmuş, özellikle kilise kumandanlığından çıkarak dinsel bağnazlık büyük bir yerini protestanlığa bırakmıştır. bu konuda bence asıl dikkat çeken konu, avrupa, mağarasında debelenirken islam uygarlığı o döneme damgasını vurmaktadır. fakat yukarıda bahsettiğim gibi karanlık çağı alaşağı eden hareketler ile bu sefer islam dünyası yerinde saymayı bırakınız, geriye gitti demek istemediğim için böyle diyorum, resmen boşluğa düşmüştür. islam felsefesinin akılcılıktan uzaklaşıp kaderciliğe ve körü körüne bağnazlığa koşması ile.