kaos teorisi veya kaos kuramı, kargaşa kuramı, sayısal bilgisayarların ve onların çıktılarını çok kolay görülebilir hâle getiren ekranların ortaya çıkmasıyla gelişti ve son on yıl içinde popülerlik kazandı. ancak kaotik davranış gösteren sistemlerde kestirim yapmanın imkânsızlığı bu popüler görüntüyle birleşince, bilim adamları konuya oldukça kuşkucu bir gözle bakmaya başladılar. fakat son yıllarda kaos teorisinin ve onun bir uzantısı olan fraktal geometrinin, borsadan meteorolojiye, iletişimden tıbba, kimyadan mekaniğe kadar uzanan çok farklı dallarda önemli kullanım alanları bulması ile bu kuşkular giderek yok olmaktadır.
kelebek etkisi, bir sistemin başlangıç verilerindeki ufak değişikliklerin, büyük ve öngörülemez sonuçlar doğurabilmesine verilen isimdir. ısmi, edward n. lorenz'in hava durumuyla verdiği örnekten geliyor: amazon ormanları'nda bir kelebeğin kanat çırpması, avrupa'da fırtına kopmasına sebep olabilir.
kelebek etkisi'ni 1963 yılında edward n. lorenz bilgisayarıyla hava durumuyla ilgili hesaplar yaparken buldu. ılk hesaplamasında 0,506127 sayısını başlangıç verisi olarak kullandı. ıkinci hesaplamada ise 0,506 sayısını verdi. ıki sayı arasında sadece yaklaşık 1/1000 (binde bir), yani bir kelebeğin kanat çırpmasının yarattığı rüzgârla eşdeğerde fark olmasına rağmen, süreç içinde ikinci hesap birinci hesaba karşın çok farklı neticeler verdi.
not: lorenz'in 1963'te yayınlanan orijinal araştırması bir martının kanadını çırpmasının, hava durumunu sonsuza dek değiştireceğinden bahsetmektedir. daha sonra verdiği konferanslarda lorenz martıyı daha romantik olan kelebek ile değiştirdi. ayrıca binde birlik fark ile kelebeğin kanat çırpmasının yarattığı rüzgarın arasında bilimsel bir ilişkinin olduğundan bahsettiğini zannetmiyorum, bu sebeple eşdeğer kelimesi yukarıdaki paragrafta doğru kullanılmamıştır. aşağıdaki resim, lorenz diferansiyel denkleminin ab-3 metodu kullanılarak simule edildikten sonra x ve z eksenlerinin birbirine karşı çizilmesi ile elde edilmiştir. bu sonuç birçok kişi tarafından bir kelebeğe benzetilmektedir.
kelebek etkisi, bir sistemin başlangıç verilerindeki ufak değişikliklerin, büyük ve öngörülemez sonuçlar doğurabilmesine verilen isimdir. ısmi, edward n. lorenz'in hava durumuyla verdiği örnekten geliyor: amazon ormanları'nda bir kelebeğin kanat çırpması, avrupa'da fırtına kopmasına sebep olabilir.
kelebek etkisi'ni 1963 yılında edward n. lorenz bilgisayarıyla hava durumuyla ilgili hesaplar yaparken buldu. ılk hesaplamasında 0,506127 sayısını başlangıç verisi olarak kullandı. ıkinci hesaplamada ise 0,506 sayısını verdi. ıki sayı arasında sadece yaklaşık 1/1000 (binde bir), yani bir kelebeğin kanat çırpmasının yarattığı rüzgârla eşdeğerde fark olmasına rağmen, süreç içinde ikinci hesap birinci hesaba karşın çok farklı neticeler verdi.
not: lorenz'in 1963'te yayınlanan orijinal araştırması bir martının kanadını çırpmasının, hava durumunu sonsuza dek değiştireceğinden bahsetmektedir. daha sonra verdiği konferanslarda lorenz martıyı daha romantik olan kelebek ile değiştirdi. ayrıca binde birlik fark ile kelebeğin kanat çırpmasının yarattığı rüzgarın arasında bilimsel bir ilişkinin olduğundan bahsettiğini zannetmiyorum, bu sebeple eşdeğer kelimesi yukarıdaki paragrafta doğru kullanılmamıştır. aşağıdaki resim, lorenz diferansiyel denkleminin ab-3 metodu kullanılarak simule edildikten sonra x ve z eksenlerinin birbirine karşı çizilmesi ile elde edilmiştir. bu sonuç birçok kişi tarafından bir kelebeğe benzetilmektedir.